In 1934/1935 moest de abdij Mariënkroon in het voormalig kasteel Onsenoort, met uitzondering van de toren, plaats maken voor nieuwbouw. Nieuwbouw, die decennia in beslag zou nemen. De toren, die tot 1970 een onderdeel van de Abdij was, diende als woon- en studieruimte voor novicen en de jonge monniken om zich voor te bereiden op het priesterschap. In 1992 namen de monniken van de abdij Mariënkroon het besluit om de toren van het voormalige kasteel Onsenoort zo goed mogelijk te laten restaureren om deze daarna open te stellen voor culturele activiteiten. In 1993 werd daarvoor de Stichting Honsoirde in het leven geroepen.
In de kelderruimte van de Abdij, die waarschijnlijk dateert van voor 1372, werden we begroet door onze gastheren. De heer Adrie de Bonth, de trotse voorzitter van onze zustervereniging de heemkundekring Onsenoort, stelde bij zijn inleidende woorden een drietal van zijn vrijwilligers voor. De rondleiders voor vanmiddag.
Als eerste Gerard Pelders, bijgenaamd de modderkruiper van de uitgebaggerde gracht van de Abdij. Hij verzorgde de diapresentatie met assistentie van Wim Hartman. Wat Gerard ons allemaal wist te vertellen tijdens zijn rondleiding door de Abdij, rondom de toren en bij de slotgracht, was ook doorspekt met anekdotes. Over het uitdiepen en ‘leeghalen’ van de slotgracht, veelal zwaar handwerk door metersdikke lagen modder. Dat was natuurlijk niet alleen interessant en leerzaam, maar vaak ook nog erg gevaarlijk begrepen we, zelfs al werkten ze in professionele duikerspakken. Door de abdijtuin kwamen we op de begraafplaats. Mede door het druilerige weer was daar alles helemaal in mineur. Alle grafstenen gelijk. We werden nog gewezen op de vier grafstenen van de familie Van Son, oorlogsslachtoffers uit de regio, getroffen door een granaat. Op de vlucht voor het geweld naar een onderkomen in Mariënkroon zijn ze omgekomen, net voor het beëindigen van de gevechtshandelingen in 1944.
Wim van Sambeek van de werkgroep archeologie, die met de vele andere enthousiaste vrijwilligers “de Plekhoek”, de expositieruimte met restauratiehoek beheert, gaf duidelijk en aanschouwelijk uitleg over de duizenden uitgestalde en de meestal al gerestaureerde voorwerpen. De duikers lukte het verschillende messing en bronzen voorwerpen naar boven te halen. Die staan nu tentoongesteld in de heemkamer. Maar de zonnewijzer die in de toren hing, en die ook in de gracht is gegooid, is nog steeds niet boven water gekomen. Een kraan heeft de 150 m³ modder uitgegraven en er is maanden over gedaan, voordat het gezeefd was. Volle dozen met duizenden nog niet gerestaureerde voorwerpen, voornamelijk opgediept uit de gracht waar Gerard ons over vertelde, staan hier nog in de schappen, wachtend op restauratie. Het echte monnikenwerk bestaat dus nog. Dat er nog twee monniken - waaronder de abt - in Mariënkroon wonen, was verrassend te vernemen.
Een interessante middag, dat behoeft geen verdere uitleg.