(vervolg van De turfvaart van Venloon naar Den Bosch 4)
Naschrift
Nadat deze artikelenserie al gedeeltelijk was verschenen, wees Bas Aarts uit Tilburg Anton van der Lee op enkele interessante gegevens, die een ander licht werpen op de dood van Pauwels van Haestrecht, de initiatiefnemer van de turfvaart.
In het tweede artikel van deze reeks werd gesuggereerd, dat Pauwels waarschijnlijk gesneuveld zou zijn bij de inname van zijn donjon "De Commer" in het jaar 1400. Dit blijkt niet zo te zijn. Aarts vermeldt in zijn lezenswaardig artikel: "Loon op Zand, een terugblik" (Het Brabants Kasteel, nr. 3/4, 1984, pp 17-34) de levensgeschiedenis van de voortvarende heer van Venloon. Hij citeert daarbij de bron van 28 juni 1400, waarin gesproken wordt over "heren Pauwels huse van Haestrechtdaer de drossaert van Brabant voere gelegen heeft omme dat neder te leggen...." Twee dagen later hebben enkele steden de hertogin verzocht "dat si haren drossaert van Brabant woude bevelen dat hi af toghen van heren Pauwels huse van Haestrecht te Loen.... dwelcsij consenteerde ...."
In augustus 1400 wordt de opstandige Pauwels afgezet als hoofdschout van Den Bosch, maar hij laat zijn rekeningen doorlopen tot oktober van dat jaar. In 1401 is zijn zoon Roelof hoofdschout van Den Bosch, terwijl zijn tweede vrouw Elsebeen van Dalem als weduwe wordt aangeduid. Met betrekking tot het kasteel zelf, door Pauwels gebouwd tussen 1383 en 1387, verwijs ik graag naar Bas Aarts: "Nogmaals Loon op Zand: een vertekend beeld?" Het Brabants Kasteel 3/4, 1987, pp 66-82.
Literatuur
Beers, P.Adr. van, 1952: De Heren van Drunen uit het geslacht Haestrecht. M.G.T. II, pp 126-128, 152-153, 169-170, III pp 20-21, 59-62, 135-136, 159-160, IV, pp 97-100.
Leenders, Karel A.H.W., 1986: Die BrabanterTorfkanale als fossilesVerkehrssystemaus der Zcit des Spätmittelaltersund der fröhen Neuzelt.
Siedlungsforsschung. Archeologie - Geschichte - Geographie 4, 1986, pp 103 - 125.
Oudenhoven, Jacobum van, 1649: Beschryvinge der Stadt ende Meyerye van 's Hertogenbossche. Amsterdam.|
Oudenhoven, Jacob van, 1679: Een Nieuwe ende gantsch Vermeerderde Beschrijvinge van de Stadt van 's-Hertogen-Bossche, Amsterdam.
Rijkers, J., 1950: Diverse artikelen in "De Echo van het Zuiden", Waalwijk. De teksten van de charters zijn hieraan ontleend, met mogelijke transscriptiefouten.
Rosendaal, J.M., 1988: De Langstraatse turf: van de hey- en moergronden. De Klopkei XII nr.
Verschuren, G., 1985: De grens Holland-Brabant onder de heerlijkheid Venloon. Brabants Heem XXXVII, pp 146-151.
Westendorp, Nicolaus, 1815: Verhandeling over de Hunebedden en derzelvers Stichters.