De Biesbos bij Geertruidenberg
door
Pieter en Jacob Sluyter
1562
Algemeen Rijksarchief, ‘s-Gravenhage 1979
In de 16de eeuw kreeg de overheid een groot deel van haar inkomsten uit de pacht van de boeren. Om deze pacht doelmatig te heffen, werden de verpachte gebieden opgemeten. Voor dat doel diende ook de hier ten dele afgedrukte kaart. Vooral onder invloed van de Universiteit van Leuven werd de meettechniek verbeterd door middel van de driehoeksmeting. De techniek van de landmeter hielp de overheid aan hogere inkomsten; de boeren zagen de landmeter terecht gaan dan komen.
De reproductie toont een waterrijk gebied in het graafschap Holland, tegenwoordig geheel in de provincie Noord-Brabant gelegen, bij de monding van een van de Maas- armen. In de Middeleeuwen stond het bekend als een vruchtbaar landbouwgebied, maar in 1421 verdween deze streek door een machtige westerstorm grotendeels onder water met de zgn. St. Elisabeth vloed.
De kaart laat rechtsboven het proces van aanwassen en bedijken zien. Het wit gelaten polderland met het dorpje Dussen is omgeven door een dijk uit het einde van de 15e eeuw De buitendijkse percelen hebben door de sloten al een geregelde afwatering Hier voor liggen in donkergroene tinten moerasbosjes en kreken met een enkele eendekooi. Het open water wordt bevaren door vissersbootjes en vracht scheepjes.
De buitendijkse percelen zijn op de kaart door letters onderscheiden. In het corresponderende register staan onder die letters de namen van de boeren en de oppervlakten van de percelen.
De landmeters die in de zomermaanden van 1562 voordeze kaart het meet- werk verrichtten waren Pieter Sluyter (: 1514- 1572) en zijn broer Jacob (werkzaam tussen 1543 en 1566).
Pieter was een vande belangrijkste landmeters in Holland gedurende de periode 1540—1570,daarnaast was hij een artistiek kaarttekenaar.
De kaart geeft vele bijzonderheden Het polderlandschap met boerderijen, molens, dijken, sloten en geboomte komt sterk naar voren. In dit landschap zijn de verschillende dorpen en het stadje Geertruidenberg als miniaturen getekend. Zo zien we van rechts naar linksonder Capelle, Waspik, Raamsdonk en dan het stadje Geertruidenberg. Het stadje is geschilderd met de nog middeleeuwse ommuring: boven de overige bebouwing steekt de toren van de St. Geertruidskerk uit. De toren is getekend in de gehavende staat zoals de brand en de storm van de jaren 1420 en 1421 haar achterliet; de rest van de boventoren zou er in 1593 afgeschoten worden tijdens gevechten tussen de opstandige Nederlanders en de Spanjaarden. Aan de walkant ligt een groot aantal scheepjes afgemeerd van vissers die in Geertruidenberg, dat het recht op de visafslag bezat, hun steur en zalm op de markt brachten.
Aan de bovenrand van de kaart ligt het dorpje Dussen met zuidwestelijk daarvan temidden van geboomte het kasteel Dussen; oostelijk van Dussen ligt Meeuwen.
Een uitvoeriger publicatie over het werk van Pieter Sluyter in relatie tot de kartografie en schilderkunst van zijn tijd is in voorbereiding.