Lezing door prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld op 22 november 2010
Bijna twee uur lang luisterden een honderdtal bezoekers geboeid naar het wel en wee, de dagelijkse zorgen en de genoegens van een jong hardwerkend ouderpaar uit de Kempen. Het was volop crisistijd. Men schreef toen najaar 1931. Een achttiental brieven dienden als bron voor de inkijkjes, die prof. Bijsterveld, historicus en bijzonder hoogleraar Cultuur in Brabant aan de Universiteit van Tilburg ons gunde. Inkijkjes? Nee, nee. Veel meer dan dat. We kregen nu eens een helder beeld over, hoe het er toen echt aan toeging. Zelfs familieberaad was anno 2000 nodig om de prof voor zijn colleges en zijn lezingen die vrijheid te geven. Dit om de soms wel erg persoonlijke en best wel gevoelige informatie, ook over het ‘warme’ liefdesleven van het echtpaar, prijs te geven.
Maar waarover en over wie ging het nu precies?De werkloze timmerman Noud Bijsterveld uit Mierlohout, de opa van de prof, vertrekt in het najaar van 1931 naar Maastricht. Daar had hij werk gevonden. Zijn vrouw Doortje Nooyen met twee peuters achterlatend. Niet niks. Doortje en Noud schreven elkaar trouw gedurende de twee maanden van de scheiding. Over van alles en nog wat. In totaal achttien brieven. Wel moet opgemerkt worden, dat de PTT toen nog tweemaal per dag bezorgde! Maar wie weet dat nu nog? Noud had het in Maastricht gedurende die twee maanden prima naar zijn zin. Hij werkte als timmerman voor het gouvernement en alles ging daar volgens een vaste orde. Ook hield hij zich aan de regels van de religieuze gemeenschap door trouw naar de mis te gaan. Noud en Doortje begrepen pas veel later, dat ze eens bij dezelfde mis waren. Hij zingend in ’t koor van de kathedrale kerk te Maastricht, zij thuis luisterend in ‘t Hout naar de radio! Ook belangrijk was, dat Noud een goed pension had gevonden met lekker warm eten. Alhoewel…., Doortje vond het wel wat duur, dat hoorden we de prof nog zeggen. Af en toe bracht hij een bezoekje aan een ver familielid in het Limburgse. Maar natuurlijk, ‘s avonds na het eten was het rikken met een paar Brabanders. Daar ook mijn buurman niet precies wist wat dat was, heb ik het thuis maar even in de Dikke Van Dale opgezocht.En Doortje met de kinderen? Ook zij sloeg zich er wonderwel doorheen. Zij paste goed op haar manufacturenwinkeltje. Ze verkocht er van alles en het liep als een trein. Met haar twee naaisters en een paar verstelnaaisters was het de plek van samenkomst op ’t Hout (nu Mierlohout) aan de Helmondseweg. Uit Doortjes brieven begrepen we, dat, nu Noud zover weg was, zij altijd koude voeten had. Ook weten we, dat Noud nog een weekend op verlof is geweest in’t Hout en dat precies negen maanden na dit verlof, je weet het natuurlijk nooit helemaal zeker, de vader van professor Arnoud-Jan Bijsterveld is geboren.“We zullen er ondanks alles de moed maar inhouden”. Nou, dat hebben ze. Wat hebben we genoten.
.Piet van Ferneij